Dlaczego życie „tam” pochłania co raz więcej twojego czasu? E-maile, zakupy, media społecznościowe, rachunki są oczywiście częścią naszego życia, ale bardzo łatwo stają się ucieczką od nas samych, problemów w związku, obaw. „Tutaj” bywa o wiele mniej atrakcyjne, a często o wiele bardziej problematyczne. W gabinecie terapeutycznym łatwiej jest klientowi opowiedzieć o swoim kolejnym sukcesie w pracy niż o przeżywanym wobec terapeuty lęku, że ten go negatywnie oceni i odrzuci.
Jednocześnie „tutaj” jest jedyną drogą do siebie, samoaktualizacji i spełnienia. Może więc warto…
… poczuć siebie?
Zastanawiającą sprawą jest to, że wiele osób o wiele lepiej czuje się w internecie i nowych technologiach niż we własnym ciele. Znamy skróty klawiaturowe, programy komputerowe i narzędzia komunikacyjne, a nie czujemy napięć w ciele, nie wiemy, jak płytko oddychamy. A przecież „tutaj” to zawsze oznacza „w swoim ciele” i „ze sobą”. W terapii Gestalt nazywa się to funkcją id, czyli poczuciem swego całego organizmu oraz ruchów, które w nim są, a które wiele mówią o tym, ku czemu chcemy się kierować, od czego – odsunąć.
Zarówno psychoterapia Gestalt, jak i analiza bioenergetyczna Alexandra Lowena oferują powrót do ciała, które jest naszą bazą do poczucia siebie. Często w gabinecie spotykam osoby, które identyfikują się tylko ze swoją głową, czyli myślami, albo nie czują siebie w ogóle. Te same osoby skarżą się na to, że nie wiedzą, czego chcą, czego potrzebują, że są zmęczone, a nawet, że ich istnienie nie ma sensu. Właściwie można powiedzieć, że gdyby nie potrzeba, człowiek nie miałby motywacji do działania. Problem w tym, że jesteśmy wytrenowani do spełniania wymagań kulturowych i społecznych, a nie do „czytania” swego wnętrza. Podczas sesji klienci uczą się kierować świadomość na ich cielesne „tutaj”, na oddech i emocje, po to by poczuć napięcia i bóle, z których krok po kroku wyzwalają się, sięgając po zaspokojenie swoich potrzeb.
… wziąć pod uwagę otoczenie?
Środowiskiem określamy w gestalcie właściwie wszystko poza nami samymi, czyli: ludzi, z którymi mamy relacje, społeczeństwo, w którym żyjemy, środowisko naturalne, a nawet planetę. Oznacza to, że ilekroć planujemy zmianę, dobrze zadbać o to, by była ekologiczna, czyli nie naruszała równowagi wokół nas zbyt mocno. Oczywiście zmiana jednego elementu systemu (nas samych) spowoduje prawdopodobnie jakąś zmianę w środowisku, choćby krótkotrwałą, ale jeśli będzie ona zaprzeczała podwalinom danego układu, wcześniej czy później zmiana taka obróci się przeciwko nam. Jeśli na przykład ktoś chciałby być skuteczniejszym szefem i chciałby to osiągnąć metodami manipulacji swymi podwładnymi, psychoterapeuta gestalt prawdopodobnie odmówi mu pomocy w osiąganiu tego celu takimi metodami.
… zająć się tym, co jest?
„Życie tutaj” oznacza także zajmowanie się tym, co jest, a nie tym, czego nie ma. Kiedy mowa ciała klienta wskazuje na spięcie mięśni i pytam go, co czuje w danym momencie, słyszę czasami: nie jestem zdenerwowany albo to mnie wcale nie smuci. Pokazuje to jak trudno jest nam zidentyfikować, co jest (choćby w nas samych). Często wiemy doskonale, czego nie chcemy, ale kompletnie nie mamy pojęcia, czego pragniemy. Gdybyśmy się przyznali, że chcemy właśnie tego a tego, bylibyśmy bliżej odpowiedzialności i „konieczności” zrobienia czegoś, by zrealizować swoje „chcenie”.
Skoro życie „tam”, to zajmowanie się tym, czego nie ma, wspomnę krótko jeszcze o immanentnym nieusatysfakcjonowaniu i niezadowoleniu. Po trosze pod wpływem reklamy i konsumpcjonizmu, po trosze może zupełnie naturalnego wyposażenia ewolucyjnego, ciągle chcemy czegoś, czego nie mamy. Więcej, lepiej, efektywniej to epitety uprawomocniające każdy wybór. Nikt na serio nie pyta „a po co?”, „z jakiej twojej potrzeby to płynie?”, „co się dla ciebie zmieni, gdy to będziesz miał”?. Nikt prócz psychoterapeutów, filozofów, naukowców i może niektórych nauczycieli.